DOĞACI-VAROLUŞÇU ZEKÂ

Gardner tarafından açıklanan son zekâdır ve doğal çevreyi anlama, tanıma ile ilgilidir. Doğacı/Varoluşçu Zekâ (DVZ) Kişinin çevredeki bitki ve hayvan türlerini fark ettiklerinde ve alt türlerini sınıflandırma prensiplerini yaratabildiklerinde ortaya çıkmaktadır. Çeşitli çiçekleri ayırt edebilen farklı hayvanları adlandırabilen, hatta ayakkabı, araba, giysi çizimlerini ortak kategorilere yerleştirebilen çocuklarda bu zekânın gelişmiş olduğu gözlenebilir. Bu zekâ hem yapay hem de doğal çevreyi kapsar. İzci, dağcı, biyolog ve zoologlar doğa zekâları gelişmiş kişilerdir.

Doğacı/varoluşçu zekâsı baskın bireyler, araştırmalar yapmayı sever. Doğadaki canlıları incelemekten hoşlanır. İnsanın varoluşunun nedenlerini ve kendi varoluşunu düşünür. Doğadaki hemen her canlının yaşamına ilgi duyarlar. Doğadaki bitki türlerine karsı duyarlıdırlar. Farklı canlı türlerinin isimlerine karsı dikkatlidirler, çiçek türleri hayvan türleri onlar için çok çekicidir. Seyahat etmeyi, belgeseller izlemeyi severken, doğa ve gezi dergilerini incelemekten hoşlanırlar. Kendilerine özgü ev dışında etkinlikler düzenlerler doğayla her şeyi paylaşırlar. Doğanın insanlar üzerindeki ya da insanın doğa üzerindeki etkisi ile ilgilenirler.

Selçuk ve diğerleri (2004: 66) doğacı/doğa arası zekâsı gelişmiş kişilerin meslek, eylem, ders ve ders dışı etkinliklerini aşağıdaki tabloyla özetlemişlerdir:

Tablo 10: DVZ’nin meslek, eylem, ders ve ders dışı etkinlikleri

Selçuk ve diğerlerine (2004: 70) göre sosyal/toplumsal/kişiler arası dönük zekȃyı geliştirmek için yapılabilecek etkinlikler şunlardır:

Küçük bir doğa gezisi, kamp yapılır. Bir nehir, ırmak, göl, doğal park ziyareti yapılır. Doğayla ilgili videolar seyredilir. Bir doğa olayındaki değişimler kaydedilir. Bir seyir defteri tutulur.  Renk, boyut, form, işlev özelliklerine göre sınıflandırmalar yapılır. Sınıflandırma sistemi oluşturulur. Doğa fotoğrafları çekilir, bir bahçe düzenlenir. Taş, yaprak koleksiyonu yapılır. Bir doğa videosu, doğa ve canlılarla ilgili belgeseller izlenir/yapılır. Bir hayvan/bitki/flora/fauna/doğal olgu ve ünlü biri hakkında rapor yazılır. İşlenilen konuyla doğa ilişkilendirilir. Karınca çiftliği gösterilir.